Księgofor: Olga Tokarczuk - Kim jest polska Noblistka?

Stało się! Po 23 latach Polska ponownie może czuć się dumna z pisarki, która sięgnęła po najwyższe laury. O Noblu dla Olgi Tokarczuk wiedzą już wszyscy, ale czy wiedzą kim jest pisarka? Niewiele wiadomo o jej życiu prywatnym. Przy obecnym rozbudzonym szale na wiedzę o Oldze z pewnością dowiemy się wielu ciekawych rzeczy, ale tutaj nie będziemy plotkować. Poznajmy najważniejsze informacje o naszej Szanownej Noblistce.

Olga Nawoja Tokarczuk (w ślad za Wikipedią :) urodziła się 29 stycznia 1962 w Sulechowie – polska pisarka, eseistka, poetka i autorka scenariuszy.

Dzieciństwo spędziła we wsi Klenica pod Zieloną Górą, gdzie rodzice uczyli na uniwersytecie ludowym. Następnie przeniosła się z rodziną do Kietrza (Opolskie); tu uczęszczała do Liceum Ogólnokształcącego im. C.K. Norwida

Jak sama o sobie opowiada, od dziecka uwielbiała długie wędrówki po lasach i wsiach. Choć nie pamięta, kiedy dokładnie zaczęła czytać, to wie, że pierwszą książką, która mocno zapadła jej w pamięć, było "W pustyni i w puszczy" Henryka Sienkiewicza. Później zaczytywała się w polskich baśniach. Kilka lat później wraz z rodzicami przeniosła się do Kietrza, gdzie ukończyła Liceum Ogólnokształcące im. C.K. Norwida. Kolejnym etapem jej edukacji były studia na Uniwersytecie Warszawskim, gdzie studiowała psychologię. Chciała pracować w szpitalu psychiatrycznym i wyciągać ludzi z chaosu urojeń: „To było bardzo wzniosłe i bardzo młodzieńcze, ale przecież studia wybiera się w wieku 17-18 lat. Fascynowało mnie wszystko, co peryferyjne, ekscentryczne, inne, wszelkie zaburzenia, choroby, każdy rodzaj kontestacji tzw. normy”, mówiła Dorocie Wodeckiej dla Wysokich Obcasów.

W tym też czasie podejmowała się pierwszych prac. Pracowała jako wolontariuszka, opiekując się osobami psychicznie chorymi, dorabiała sobie jako garderobiana w teatrze, sprzedawała książki i bilety, była kelnerką, pokojówką, a nawet skręcała anteny do ekskluzywnych jachtów: „Dziś sądzę, że w ten sposób nieświadomie przygotowywałam się do pisania, bo co ja, dziewczynka z nauczycielskiego domu, z prowincjonalnego miasta, czytelniczka Stachury i Eliota, mogłam wiedzieć o życiu? Potrzebowałam prawdziwych doświadczeń i dostałam je, np. na stażu na psychogeriatrii w szpitalu w Drewnicy. To było doświadczenie wstrząsające”, zdradziła w wywiadzie dla Wysokich Obcasów.

O samej rodzinie Olgi też niewiele wiadomo. Na pewno wiemy, że ma siostrę, z która jest bardzo związana. Z pierwszym mężem (Roman Fingas) poślubionym, gdy miała 23 lata, ma syna Zbigniewa. Razem z Romanem założyli wydawnictwo Ruta. Drugim mężem Noblistki został Grzegorz Zygadło...

Jest wegetarianką i, jak sama twierdzi, ma dość specyficzny stosunek do mody - tzn nie czyta niczego co jest modne i nie kupuje niczego co jest modne.

Zadebiutowała w 1979 na łamach pisma „Na przełaj”, gdzie pod pseudonimem „Natasza Borodin” opublikowała pierwsze opowiadania. jej pierwszą powieścią była wydana w 1993 "Podróż Ludzi Księgi" za którą uzyskała nagrodę Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek.

Publikacje:

1989: Miasto w lustrach, tom poetycki
1993: Podróż ludzi Księgi
1995: E.E.
1996: Prawiek i inne czasy
1997: Szafa
1998: Dom dzienny, dom nocny
2000: Opowieści wigilijne, razem z Jerzym Pilchem i Andrzejem Stasiukiem
2001: Lalka i perła
2001: Gra na wielu bębenkach
2004: Ostatnie historie
2006: Anna In w grobowcach świata
2007: Bieguni
2009: Prowadź swój pług przez kości umarłych
2012: Moment niedźwiedzia, zbiór esejów
2014: Księgi Jakubowe
2017: Zgubiona dusza
2018: Opowiadania bizarne
2018: Profesor Andrews w Warszawie. Wyspa

Ekranizacje:

E.E. (1998, spektakl teatru telewizji na podstawie powieści pod tym samym tytułem; reż. Maria Zmarz-Koczanowicz, w roli Erny Eltzner wystąpiła Agata Buzek);
Prawiek i inne czasy (1998, spektakl teatru telewizji na podstawie powieści pod tym samym tytułem; reż. Piotr Tomaszuk, w rolach głównych Joanna Kasperek i Jan Peszek);
Numery (2000, spektakl teatru telewizji na podstawie opowiadania Numery z tomu Szafa; reż. Agnieszka Lipiec-Wróblewska, w roli Miss L. wystąpiła Ewa Dałkowska);
Skarb (2000, spektakl teatru telewizji na motywach fragmentów powieści Dom dzienny, dom nocny; reż. Piotr Mularuk, w roli Krystyny Popłoch wystąpiła Maja Ostaszewska);
Żurek (2003, film fabularny na podstawie opowiadania pod tym samym tytułem z tomu Gra na wielu bębenkach, reż. Ryszard Brylski);
Miłości (2004, spektakl teatru telewizji na motywach opowiadań z tomu Gra na wielu bębenkach; reż. Filip Zylber);
Aria Diva (2007, film fabularny krótkometrażowy na podstawie opowiadania Ariadna na Naksos z tomu Gra na wielu bębenkach, reż. Agnieszka Smoczyńska);
Zniknięcie (2011, film fabularny krótkometrażowy na podstawie wątków powieści Bieguni, reż. Adam Uryniak);
Pokot (2017, film fabularny na podstawie powieści Prowadź swój pług przez kości umarłych, reż. Agnieszka Holland i Kasia Adamik).

Nagrody:

1993 Nagroda Polskiego Towarzystwa Wydawców Książek za Podróż ludzi Księgi
1996 Paszport „Polityki”
1997 Nagroda Literacka „Nike” Czytelników za Prawiek i inne czasy
1997 Nagroda Fundacji im. Kościelskich
1999 Nagroda Literacka „Nike” Czytelników za Dom dzienny, dom nocny
1999 Nagroda Literacka im. Władysława Reymonta
2002 Nagroda Literacka „Nike” Czytelników za książkę Gra na wielu bębenkach
2005.12.28 Honorowa Obywatelka Miasta i Gminy Bardo.
2008 Nagroda Literacka „Nike” za powieść Bieguni
2008.10.05 Nagroda Literacka „Nike” Czytelników za powieść Bieguni
2008 Nagroda im. Samuela B. Lindego, polsko-niemiecka nagroda przyznawana przez władze partnerskich miast: Torunia i Getyngi
2009 Honorowa obywatelka Nowej Rudy
2010 nominowana do Nagrody Literackiej Nike za Prowadź swój pług przez kości umarłych
2013 Nagroda Vilenica, międzynarodowa, przyznawana pisarzom z Europy Środkowej
2014 Dolnośląska Nagroda Kulturalna „Silesia” Sejmiku Województwa Dolnośląskiego
2015 Nagroda Literacka „Nike” za Księgi Jakubowe
2015 Nagroda Literacka „Nike” Czytelników za Księgi Jakubowe
2015 Międzynarodowa Nagroda Mostu miast Görlitz i Zgorzelec
2016 „Zasłużona dla Miasta Wałbrzycha”, wyróżnienie Rady Miejskiej Wałbrzycha.
2017.01 Międzynarodowa Nagroda Literacka Samorządu Sztokholmu za Księgi Jakubowe
2017.05.27 Gwiazda w Alei Gwiazd Literatury przy Miejskiej Bibliotece Publicznej w Mińsku Mazowieckim.
2017.09.10 Nagroda IX Kongresu Kobiet, Poznań
2018.04.21 Nagroda Polcul Foundation „za działalność społeczną w dziedzinie kultury na Dolnym Śląsku”
2018.05.22 Nagroda The Man Booker International Prize 2018 za książkę Bieguni (Flights) Fitzcarraldo Editions, tł. Jennifer Croft
2019.06.24 Honorowa obywatelka Wrocławia
2019.07.08 Nagroda Laure-Bataillon dla najlepszej książki przełożonej na język francuski za Księgi Jakubowe
2019.10.10 Nagroda Nobla w dziedzinie literatury za 2018, za wyobraźnię narracyjną, która z encyklopedyczną pasją reprezentuje przekraczanie granic jako formę życia